Zorgen om het basisonderwijs

In de eerste maanden van dit jaar zijn we vanuit de fractie bezig geweest een thema avond rond het basisonderwijs te organiseren. Onze fractie heeft de afgelopen jaren meermaals aandacht gevraagd voor de ontwikkelingen in het basisonderwijs. Twee jaar geleden hebben we de wethouder gevraagd een lange termijn visie uit te werken met de besturen van de de drie onderwijs organisaties. Dit zijn Arcade, voor de openbare scholen (15), Catent, voor de katholieke scholen (3) en de Vpcbo, voor de protestants christelijke scholen (9). (tussen haakjes het aantal aangesloten scholen).

Hoewel het onze indruk is dat de verantwoordelijk wethouder Jeroen Huizing meer dan zijn best doet om de organisaties tot meer samenwerking aan te zetten, komt het maar moeilijk tot resultaten. Er zijn wel voorbeelden van scholen uit de verschillende organisaties die in hetzelfde gebouw zijn ondergebracht, maar het blijven eigenstandige scholen. Weinig vernieuwend en toekomstgericht, maar onder bepaalde omstandigheden hebben wij daar wel begrip voor en is het in ieder geval een stap in de goede richting.

Teleurstellingen zijn er ook, bv. In Gees, waarbij zowel de protestants christelijke, als de openbare school de deuren hebben gesloten. Beide scholen zijn samengegaan met een school van de eigen denominatie buiten het eigen dorp. Een gemiste kans vinden wij. Met het samengaan van beide scholen in het eigen dorp was er weer voor jaren toekomstperspectief geweest voor het basisonderwijs voor het dorp Gees. We vragen ons af in hoeverre hier nu een echte dialoog met het dorp en met ouders is gevoerd, in hoeverre belangen van kinderen zijn gewogen?

Voor ons aanleiding om nogmaals een thema avond te organiseren over de toekomst van het basisonderwijs. Het idee was dit samen met het onderwijs en de coalitie partijen te doen zodat een brede discussie opgezet kon worden over de toekomst van het onderwijs in onze gemeente. De onderwijs organisaties Arcade en Vpcbo zegden hiervoor in eersten instantie hun medewerking toe, om die vervolgens weer in te trekken. Argumentatie? De bestuurders willen niet in het openbaar debatteren over de toekomst van het basisonderwijs in onze gemeente. Wat een bijzonder argument is als je bestuurder bent van een organisatie die een publieke taak vervult met publiek geld.

Die thema-avond ging dus niet door. We gaan geen avond praten over het onderwijs zonder het onderwijs zelf. Dat leverde uit een aantal dorpen wel teleurgestelde reacties op. Men maakt zich, ons inziens, terecht zorgen.

Afgelopen jaren zagen we een daling van het aantal leerlingen van 3 tot 5% per jaar. Gelukkig lijkt de daling op dit moment iets af te vlakken, maar bv. Arcade verloor ook het afgelopen jaar nog 3% van het aantal ingeschreven leerlingen. Wij willen een brede spreiding van het primair onderwijs veilig stellen, ook op een langere termijn van 10 tot 15 jaar.

Wanneer je dat perspectief neemt en de huidige daling zet zich voort dan komen scholen die nu nog rond de 50 leerlingen hebben onder druk te staan. En van dat soort kleinere scholen hebben we er veel in de gemeente Coevorden. CBS de Kiel, CBS de Schutse in Aalden, de Pantharei in Coevorden, de basisschool Erm, de Markeschool Wachtum, de Stidalschool in Dalerveen. Allemaal voorbeelden van scholen die rond de 50 leerlingen of lager zitten.

Een plan of initiatieven om dit op te vangen zien wij in feite niet. De stichting voor het openbaar onderwijs Arcade presenteert een begroting en een meerjaren perspectief met forse tekorten. De komende jaren van 350.000 tot 420.000 euro per jaar. Om dit op te vangen moet uit de reserves geput worden. Op de vraag van ons raadslid Michel Blanken wanneer het punt bereikt is dat de wethouder in kan grijpen en actief bijsturen geeft de wethouder aan dat dat nu nog niet bereikt is. Voorlopig volstaan de reserves nog om de tekorten te dekken.

De gang van zaken legt wat ons betreft het gebrek aan sturingsmogelijkheden van de gemeente ernstig bloot. Er kan alleen ingegrepen worden bij mismanagement. De stichtingen zijn zelfstandige organen en de beïnvloedingsmogelijkheden van de gemeente zijn nihil. Door fusies en eindeloze opschaling van medezeggenschapsraden is de zeggenschap van ouders en daarmee van het dorp of wijk ernstig gedevalueerd. Ook een slechte zaak wat ons betreft. De lokale gemeenschap zou veel meer te zeggen moeten hebben over de toekomst van het onderwijs in eigen dorp of wijk.

Mogelijke oplossingen?

De enige echte mogelijkheid om te sturen vanuit de gemeente is bij de financiering van huisvesting.  De gemeente zou alleen nog plannen moeten financieren die bijdragen aan de visie dat we op lange termijn een goede spreiding van het primair onderwijs willen handhaven. En dat kan alleen als we tot innovatieve concepten komen.

Of we hebben schoolbestuurders met visie nodig. Die durven dromen en verder kunnen en durven denken dan de grenzen van de eigen stichting en/of denominatie. Die in gezamenlijkheid een plan durven maken waarin tot uitdrukking wordt gebracht welke denominatie in een gebied het meest levensvatbaar is, of wie waar stopt. Of liever nog, op welke plekken het verstandig is onderwijs vanuit verschillende overtuigingen op één school aan te bieden.

Maar we vrezen dat zulke bestuurders voorlopig een droom blijven.

Joop Slomp