Algemene Beschouwingen perspectiefnota 2016

Algemene beschouwingen ps2016.

Als PvdA staan we hier natuurlijk stil bij de decentralisaties sociaal domein, zoals deze per 1 januari van start zijn gegaan. De decentralisaties op gebied van jeugdzorg, participatie en de verbreding van de WMO kon het afgelopen jaar op een brede maatschappelijke belangstelling rekenen. Er is veel gezegd en geschreven over wat er goed aan is, en ook over wat er fout gaat. Wij kunnen ons daarbij niet altijd aan de indruk onttrekken dat sommige partijen het vraagstuk soms meer vanuit eigen belang benaderen dan vanuit de vraag hoe we in Nederland op een doelmatige manier kwalitatief goede zorg organiseren. Want dat is voor de PvdA fractie de kern van de opdracht.

In Coevorden gaat het goed. Er lag een enorme opgaaf, waar met veel inzet door de organisatie en de opeenvolgende wethouders is en wordt gewerkt. Er is veel werk gemaakt van de voorbereiding, de raad werd goed betrokken, de aanbesteding en gunning verliepen goed en de lijnen met organisaties zijn kort.

Natuurlijk zijn wij niet blind voor negatieve effecten die de veranderingen met zich meebrengen. De transitie zet functies bij sommige organisaties onder druk en als het dan jouw baan betreft, dan komt de vraag hoe we doelmatig zorg van goede kwaliteit organiseren ineens in een heel ander daglicht te staan. Ook kunnen veranderingen, mensen die van de voorzieningen gebruik maken in een onzekere positie brengen.

Hoewel we er nog lang niet zijn met het vorm geven van de transitie, zijn wij trots op hetgeen dat tot nu toe is bereikt. Wij zijn er trots op dat je in Coevorden gewoon huishoudelijke hulp kunt krijgen, wij zijn trots op de EMCO en de wijze waarop zij taken voor de gemeente vervult bv. in de gemeentelijke groenvoorziening. En wij zijn trots op de sociale teams waarvan de eersten al voor 1 januari aan het werk waren. Aan het eind van deze bestuursperiode willen wij nog steeds kunnen zeggen: op Coevorden kun je rekenen als je het moeilijk hebt, dat zal de inzet van onze fractie zijn.

In relatie tot participatie ziet de PvdA het hebben van een baan naar vermogen, als de basis voor een fatsoenlijk bestaan. En als we nu eens eerlijk naar onze gemeente kijken, dan ziet onze fractie twee grote vraagstukken. Dat is enerzijds simpelweg een tekort aan werkgelegenheid in de regio. En anderzijds vragen wij ons af op welke wijze wij, een grote groep mensen in de gemeente Coevorden, met een grote afstand tot de arbeidsmarkt,  hun gevoel van eigenwaarde en waardering van de maatschappij terug kunnen geven. Wij geloven niet in labbekakken, maar wij geloven ook niet dat van thuiszitten ook maar een mens iets beter wordt. Ook als je geen reëel perspectief meer hebt op een reguliere betaalde baan ben je van waarde voor de samenleving. Deze waarde mag echter wel meer dan nu beschikbaar worden gemaakt voor de samenleving. En wat onze fractie betreft vraagt dat aandacht en inzet van betrokkenen en van de gemeente.

Ten aanzien van de werkgelegenheid hebben de afdelingen en bestuurders van de PvdA in de zuidoosthoek zich het afgelopen jaar ingespannen om het plan ‘Vierkant voor Werk’ op de agenda te houden. Tot op Europees niveau werden vertegenwoordigers naar de regio gehaald om onze zorgen en vragen over de achterblijvende regionale ontwikkeling onder de aandacht te brengen.

Wij zijn blij dat ‘Vierkant voor werk’  door de arbeidsmarktregio is omarmd en nu als sectorplan is ingediend bij het ministerie, zodat we aanspraak kunnen maken op extra middelen. En we hopen dat onze inspanningen ook leiden tot resultaten op Europees niveau, bijvoorbeeld in de vorm van een experimentenstatus als grensgebied, waarbij belemmeringen van allerlei regels al op korte termijn weggenomen kunnen worden. Wij zullen ons hier als PvdA voor blijven inspannen in de komende tijd en wij roepen ook de andere fracties in deze raad op, om ook hun provinciale, landelijke en Europese netwerken daarvoor te gebruiken!

Laten we Vierkant niet politiseren, maar laten we er samen aan trekken, zoals de afgelopen tijd ook door dit college gedaan is. Dan kunnen we de broodnodige arbeidsplaatsen, bv in de logistiek en de technisch hoogwaardige maakindustrie  realiseren en kunnen we zorgen dat werkzoekenden beter worden geschoold.  Laten we onze burgers daar samen bij helpen.

Naast de mogelijkheden en voordelen van de arbeidsmarktregio zien wij daar ook een risico. Het risico dat er steeds meer taken door het rijk naar dat regionale samenwerkingsverband geschoven worden, waardoor onze grip en onze democratische controle daarop, onder druk komt te staan en ook de integraliteit van ons beleid op het sociaal domein . Wij blijven dat  kritisch en actief volgen.

Een belangrijke pijler als het gaat om werk voor mensen met een arbeidsbeperking is de EMCO. Zoals gezegd gaat ons de toekomst van de EMCO en haar mensen aan het hart. Waar de werknemers van de EMCO onze raadszaal bezochten om te protesteren tegen het voornemen van de VNG om de lonen van werknemers in de WSW langdurig te bevriezen willen wij deze mensen steunen. Langdurige bevriezing van lonen leidt immers tot fors koopkracht verlies op langere termijn en dat vinden wij een onredelijke vraag.

Ten aanzien van de toekomst van de EMCO vinden wij dat er tempo gemaakt moet worden met de planvorming. Enerzijds is er financiële druk om keuzes te maken, dat wijst de laatste begroting van de EMCO uit. Maar ook inhoudelijk zal er een passende invulling gegeven moeten worden aan de blijvende vraag naar beschut en begeleid werk. Onze fractie zal daarbij inzetten op een blijvend gebruik van de kennis, ervaring en bedrijfsmiddelen die we binnen de EMCO hebben opgebouwd.

Als we er dan ook nog  in slagen om daar met ons nieuwe te ontwikkelen  minimabeleid goed bij aan te sluiten en de verschillende beleidsterreinen nog meer op elkaar aan te laten sluiten dan kunnen we vol vertrouwen de toekomst ingaan.

Voor ons als PvdA is dit de grootste uitdaging voor de komende jaren: zorgen dat Coevorden een gemeente blijft waarin  solidariteit, gebruik van eigen kracht en ‘iedereen doet mee’  voor iedereen zichtbaar en voelbaar zijn.  Daar staan wij voor en daar gaan wij voor!

Onderwijs.

Voorzitter, onze fractie wil bij de behandeling van deze perspectiefnota nadrukkelijk stilstaan bij de ontwikkelingen in het onderwijs. Een ontwikkeling zoals in Gees, waarbij beide scholen moeten sluiten, bewijst eens te meer de zorgen die we moeten hebben om de kleinere scholen. Onze fractie is van mening dat met meer samenwerking het sluiten van scholen soms voorkomen of op zijn minst uitgesteld kan worden. Een gezamenlijke visie en plan, ook voor de langere termijn ontbreekt hier.

Onderwijs en in het bijzonder de aandacht voor kinderen die bij de start al een achterstand hebben gaat ons aan het hart. Natuurlijk kunnen we doorgaan met het maken van korte termijn plannen, zolang de financiering strekt, voor de voor- en vroegschoolse educatie. Maar is dat de manier waarop we met kinderen in een achterstandspositie om willen gaan? De PvdA fractie vindt van niet. Wij vinden de voor- en vroegschoolse educatie een kerntaak, en willen dat ook als zodanig in beleid vertaald zien.

Natuurlijk zijn we ons bewust van de positie en verantwoordelijkheid van de gemeente, en de zelfstandige positie van de schoolbesturen. Daar doen we dan ook een dringend appel op, om hierin samen met ons op te trekken. En laten we het dan eens grondig aanpakken. Onze fractie zal er dan ook bij motie voor pleiten om de regie te nemen om te komen tot een integrale visie, samen met de schoolbesturen en kinderopvang, inclusief peuterspeelzalen. Op hoe we samen komen tot een aanpak waarbij we zoveel mogelijk onderwijs aanbod in stand houden, waarbij integrale kindcentra gerealiseerd kunnen worden op plekken waar dit haalbaar en meest nodig is, hoe we de voor-, en vroegschoolse educatie voor langere termijn kunnen borgen, en hoe we lokale initiatieven aansluiten op het bestaande aanbod. Bij dat laatste denken we bijvoorbeeld aan warme overdracht en doorlopende leerlijnen.

Financieel perspectief. 

Voorzitter, het financieel perspectief voor 2016 en de jaren daarop sluit met een te overzien tekort. Om dit tekort in het juiste perspectief te zien moeten deze wat ons betreft in relatie gebracht worden met de geraamde stortingen in de algemene reserve en bijvoorbeeld de opbouw van het wijk- en dorpenfonds. In dat licht bezien is er sprake van een structureel overschot.

Het valt op dat het college de raad geen nieuwe keuzes voorlegt om het gepresenteerde tekort te dichten. Bij navraag in de eerste behandeling werd verklaard dat het college voor deze benadering kiest om de raad maximaal de ruimte te geven haar kaderstellende taak in te vullen. Voorzitter, gezien de omvang van het tekort kunnen wij wel leven met deze benadering.

Om een bijdrage te leveren aan het dichten van het tekort dienen wij een motie in op het onderwerp prijscompensatie. In alle programma’s is rekening gehouden met een uitzet van  1% . Wij roepen bij motie op om dit te laten vervallen en dat bij de begroting te verwerken. In feite leg je dan de organisatie een bezuiniging op. We realiseren ons dat het niet toepassen van prijscompensatie leidt tot een beperking van groei van de budgetten van de via de subsidie verordening aan ons verbonden partijen. Deze wordt aan de andere kant voor hen verlicht omdat huren ook niet stijgen.

Gezien het gepresenteerde tekort stoort het ons dat er structureel een extra uitgave van 20.000 euro opgenomen wordt om een invulling te geven aan een nieuwe manier van besturen, in de vorm van pilots. Onze fractie vindt dat het verkeerde signaal en zal bij amendement voorstellen dit niet te doen. Verbindend besturen moet vooral samen met inwoners, organisaties en instellingen en de raad opgepakt worden. Wat ons betreft ligt het dan meer in de lijn om een appel te doen op hun inzet en betrokkenheid, dan om daar extra geld voor vrij te maken.

Met regelmaat is in de raad gesproken over de reserve sociaal domein. Onze fractie is van mening dat het goed is een stevige reserve sociaal domein te hebben, zolang we onzeker zijn over het exacte verloop van de uitgaven binnen het sociaal domein. We hopen hier in de tweede helft van het jaar, zo rond de begroting meer zicht op te hebben.

Aan de inkomsten kant laat de mei circulaire zien dat het binnenkomende budget voor het sociaal domein fors verlaagt wordt. Dat geeft aanleiding tot zorg.

De PvdA heeft zich sinds de invoering van de WMO op het standpunt gesteld dat het geld wat we ervoor binnen krijgen er ook voor uit moeten geven. Zo willen we ook naar de budgetten voor de drie decentralisaties kijken en de wethouder moet met dat gegeven aan het werk.

Het sociaal domein beschouwen we in de begroting als een eigenstandig beleidsterrein wat zich moet redden met de verlaagde inkomsten, maar wat we aan de andere kant niet willen belasten met extra bezuinigingen.

Lokale heffingen. 

Voorzitter wat tot nu toe wat onduidelijk is gebleven zijn de exacte effecten van een aantal ontwikkelingen bij de lokale heffingen. Bij de begroting zouden wij graag uitgewerkt zien wat het effect is van de verminderde kosten voor afval verwerking, een mogelijke tegenvaller in het rioleringsfonds, in samenhang met de totale lastendruk voor de burger.

Wijk dorpenfonds.

In het wijk en dorpenfonds wat beschikbaar is voor initiatieven om de leefbaarheid te ondersteunen worden de komende jaren aanzienlijke bedragen beschikbaar gesteld voor wijken en dorpen. Dit is op dit moment ook het enige geld voor nieuwe initiatieven in de samenleving. Wij maken ons grote zorgen over wat er op dit moment van terecht komt en de toenemende irritatie van de Coevorder samenleving daarover. Wat ons betreft moet het dan eerst maar met een paar simpele afspraken over de verantwoording, als het geld maar beschikbaar komt voor wijken en dorpen. Dan kunt u de rest van het jaar gebruiken voor de doorontwikkeling van het beleid.

Tractiemiddelen.

Herhaaldelijk is de politiek kritisch geweest op de investeringen in het rijdend onderhoudsmaterieel van de gemeente, genaamd tractiemiddelen. Deze druk heeft er uiteindelijk toe geleid dat investeringen een jaar doorgeschoven zijn en een thema avond om de raad inhoudelijk beter te informeren over de tractie. Deze thema avond heeft ons er niet echt van kunnen overtuigen dat steeds de meest economisch voordelige deal voor de gemeente wordt gesloten. Wij roepen dan ook bij motie op te onderzoeken of het goedkoper kan.

Area. 

Voorzitter, tegenwoordig lezen we meer in de krant over de ontwikkelingen bij Area dan door de colleges met ons gedeeld wordt. Deze gemeenteraad is altijd zeer duidelijk geweest over wat zij in ieder geval niet wilde ten aanzien van Area. Wij vragen u dan ook het ‘geheime rapport’ waarin blijkbaar de vruchten van samenwerking met een partij als de EMCO verhelderd worden zo snel mogelijk met ons te delen. Een ontwikkel richting van Area,  die wij overigens wel kunnen waarderen.

Sport. 

Ook over de bezuinigingen sport hebben we het de laatste tijd gehad. Sport heeft als bevorderaar van gezondheid, vanwege het vormende element voor de jeugd en vanwege zijn sociale aspecten, een belangrijke toegevoegde waarde. Net als bij de behandeling van de perspectiefnota van vorig jaar spreekt de PvdA fractie uit dat we het faciliteren van sport als een kerntaak van de gemeente zien.

Afgelopen zaterdag hebben de meeste raadsfracties en een aantal sportverenigingen elkaar nog uitgebreid gesproken. Daarbij hebben de sportverenigingen onder andere duidelijk gemaakt dat het niet alleen gaat om geld, maar ook om erkenning en waardering van hun waarde en om visie. Dat onderschrijven wij graag en terugkijkend vinden we dat we met de formulering in de vorige perspectiefnota een valse start gemaakt hebben. Met excuses, dat had anders gekund!

De sportverenigingen zijn zeker bereid tot bewegen, tot samenwerking, tot meer zelf werkzaamheid en tot een grotere financiële bijdrage van de leden. Maar alles tot op zekere hoogte. Dezelfde bereidheid tot bewegen mag van de gemeente verwacht worden.

Op dit moment loopt het proces van onderhandeling en beide partijen geven het signaal af dat een bevredigende oplossing haalbaar lijkt. In september worden we daar verder over geïnformeerd. Dit wachten we zolang af en we herhalen dat, mocht kaalslag dreigen dan is de PvdA fractie bereid opnieuw naar de invulling van bezuinigingen te kijken.

Een mogelijkheid om kosten te besparen voor verenigingen willen we nog graag even benadrukken. Dat is energiebesparen. Wij wijzen op  het programma waar onder andere FC Emmen en ons staten lid  Peter Zwiers bij betrokken is. Wij begrijpen dat hierover inmiddels contacten tussen het college en FC Emmen zijn gelegd om dit ook in Coevorden voor de verenigingen aan te bieden. Wij worden hier graag over geïnformeerd.

Cultuur.

Relevant is de brief van de stichting openbare bibliotheken. Kort samengevat vraagt de stichting een eenmalige bijdrage van 200.000 euro en een structurele bijdrage van 100.000 euro extra.

Wij vinden dat de stichting allereerst complimenten verdient voor de voortvarende manier waarop zij invulling heeft gegeven aan de bezuinigingsopdracht. In relatief korte tijd hebben zij onder andere het concept ‘bibliotheek op school’ weten uit te rollen. Dat niet alle scholen het concept voluit omarmen doet ons de wenkbrauwen wat fronsen, maar accepteren we.

Onze fractie is niet ongevoelig voor de oproep van de bibliotheek. Wij vragen het college nogmaals te kijken wat er mogelijk is, in de zin van structurele verruiming van het budget van de bibliotheek, met als doel het geschetste takenpakket overeind te houden.

Wat ons betreft zou het college ruimte kunnen zoeken in de onbenut gelaten ruimte om de OZB verder te verhogen en/of de versterking van de algemene reserve te vertragen en/of de opbouw van het leefbaarheidsfonds te verlagen.

Duurzaamheid.

Onze fractie prijst het college met het voornemen in ieder geval te gaan onderzoeken of de vorming van een duurzaamheidsfonds mogelijk is. Wij wachten dit onderzoek en de voorstellen af.