Algemene beschouwingen Kaderbrief 2018

Voorzitter, leden van de raad, en andere toehoorders,

meepraten, meetellen, meedoen, met die boodschap zal de PvdA Coevorden de gemeenteraadsverkiezing 2018 tegemoet gaan. En vanuit het verhaal dat wij willen staan voor een samenleving waarin iedereen kan meedoen, waarin je gehoord wordt en waarbij er meer van waarde is dan economie of geld zullen wij deze kaderbrief beschouwen.

En wat ons betreft kan dat een positief en optimistisch verhaal zijn voorzitter. Uit de begroting 2017, deze kaderbrief en de gedane stresstest blijkt dat de financiën van de gemeente Coevorden er gezond voorstaan. Dat is niet vanzelf gegaan, daarvoor zijn harde maatregelen genomen en de gevolgen daarvan zijn op veel plekken gevoeld. Maar het was nodig, en het heeft resultaat gehad. Er ligt een solide basis waarop de begroting 2018 gebouwd kan worden. Wij hebben er vertrouwen in dat dat een begroting kan zijn die college en raad met gepaste trots kan overdragen aan een nieuwe raad in 2018.

De PvdA fractie is geen voorstander van het klakkeloos terugdraaien van bezuinigingen, nu er weer financiële ruimte is. In de takendiskussie is zorgvuldig afgewogen waar we als gemeente nog wel van zijn en waar we niet van zijn. Die zorgvuldige afwegingen willen we blijven maken, en we verwachten dat het college dat ook doet. Ook ten aanzien van al geuite voornemens, die bij de begroting nog van budget moeten worden voorzien.

Ten aanzien van de bezuinigingen op de onderhoud van wegen is voor ons het kader simpel, het moet veilig voor onze burgers zijn, en er mag geen kapitaalvernietiging plaatsvinden, want dat is het paard achter de wagen spannen.
Ten aanzien van de bezuinigingen op groen onderhoud, is bij de begroting van 2017 al een verzachting doorgevoerd. Neem nu ook even de tijd om te kijken hoe het gaat, en serieus het gesprek met dorpen en wijken aan te gaan over hoe het een en ander beleefd wordt.

We zien dat de omvang van de algemene reserve volgens het meerjarenperspectief flink door stijgt, van 20 miljoen eind 2017 tot 36 miljoen eind 2021. Dit tengevolge van een oplopend begrotingsoverschot. Bij die uiteindelijke omvang van de algemene reserve zetten wij vraagtekens, alhoewel wij op dit moment ook niet kunnen onderbouwen hoe groot de algemene reserve zou moeten zijn. Het college gaat proberen hier naar de begroting toe wel een onderbouwing aan te geven, en dat lijkt ons een goede zaak. Oppotten moet geen doel op zich zijn. Een financieel gezonde basis is voldoende, en middelen moeten beschikbaar blijven om ervoor te zorgen dat iedereen volwaardig mee kan doen in de lokale samenleving.

Ook vragen wij aandacht voor de ontwikkeling van de lokale lasten voor burgers en bedrijven.
Deze zijn in Coevorden hoger dan in veel andere gemeenten in Drenthe, en ook hoger dan gemiddeld in Nederland. Het was een aantal jaren lang nodig om deze met meer dan de inflatie te verhogen, gelukkig hebben we hier voor 2017 al kunnen afzien van die extra verhoging. En wij vragen u dat ook voor 2018 te doen. Dus alleen de gewone prijsindexering toepassen, en niet meer dan dat.
Wij willen dit graag vastleggen in een uitspraak van de raad, daarom dienen wij de volgende motie in.

In relatie tot de omvang van de algemene reserve willen we nog een onderwerp ter sprake brengen, en dat is duurzaamheid. Het vormen van een duurzaamheidsfonds zou een goede zaak zijn wat de PvdA fractie betreft, bv. In de vorm van een revolverend fonds. Op een inspirerende thema-avond met Marjan Minnesma, directeur van urgenda, werd de urgentie van het overstappen naar hernieuwbare energie nog eens onder onze aandacht gebracht. En wat de PvdA fractie betreft mag het college een ambitieuze doelstelling formuleren. Coevorden in 2030 klimaat neutraal zou wat ons betreft een mooie ambitie zijn. Maar daarvoor zijn wel een aantal zaken nodig. Naast het gegeven dat dit een forse inspanning vergt, beseffen wij dat je dit niet alleen kunt, hiervoor heb je ook het bedrijfsleven en industrie en bv. Woningeigenaren, de corporaties nodig. Maatschappelijke partners zouden zich ook aan een dergelijke ambitie moeten verbinden. Een lokaal klimaat akkoord zou wat ons betreft een goede zaak zijn.

Naast het uitlenen van geld aan individuele burgers voor duurzaamheidsmaatregelen zou je ook kunnen denken aan een innovatie fonds, gericht op de industrie, om de omschakeling naar duurzaam te faciliteren en te versnellen. Dat zou ook bij kunnen dragen aan het vestigingsklimaat van onze gemeente.

Voorzitter ik stap over naar een ander onderwerp, Coevorden Verbindt.

Wij steunen het college in haar voornemen om door te blijven werken aan een andere bestuursstijl, aan een dienstverlening die meer uitgaat van de vraag hoe we het mogelijk maken en ziet op maatwerk, dan op regels en procedures. En die aansluit bij modern burgerschap waarbij burgers verantwoordelijkheid willen nemen en invloed willen uitoefenen op wat er in hun omgeving gebeurt.
Ook vanuit de raad is de afgelopen tijd ingezet op vernieuwing van het democratisch proces, en wij willen dat graag vanuit dezelfde raads-brede, constructieve houding voortzetten.

Het stimuleringsfonds heeft positieve energie in de samenleving te weeg gebracht, en er ontwikkeld zich een positieve belangstelling voor ook het tweede deel van het stimuleringsfonds, waarbij ook meer structurele financiering d.m.v. Een dorps of wijkbudget een plek kan krijgen. Het leggen van verbindingen met de door dorpen en wijken ontwikkelde visies, ligt hierbij voor de hand.

Verwijzend naar het bestuursprogramma van dit college was het stimuleringsfonds vooral bedoeld om bij te dragen aan leefbaarheid van wijken en dorpen. Door de opzet van de regeling en gebrek aan ondersteuning zien we echter scheefgroei. En daar maakt de PvdA fractie zich grote zorgen over. Dorpen waar veel organisatiekracht zit en die daardoor ook al weinig leefbaarheids problemen kenden blijken in staat om veel publiek geld binnen te halen, en anderen niet.

College, hoe legt u in Tuindorp uit dat daar geen cent extra naar leefbaarheid ging de afgelopen jaren, en dat een dorp als Dalen tonnen aan publiek geld binnen haalt? Wij kunnen dit niet uitleggen, en vinden het ook niet acceptabel.

Het is niet dat wij het Dalen niet gunnen, het gaat ons erom dat u erop stuurt dat het geld zeker ook daar besteed wordt waar het het hardst nodig is. Waar het dorpen of wijken op eigen kracht niet lukt om aanspraak op deze publieke middelen te maken, moet u ondersteuning inzetten. Wat de PvdA fractie betreft kan hier gericht ingezet worden op samenlevingsopbouw. Als dat extra budget vraagt kan dat gemakkelijk binnen de structurele middelen van het stimuleringsfonds gevonden worden. Dan laat je zien dat het je serieus om de verbetering van leefbaarheid gaat.

Wij leggen een duidelijke relatie tussen handhaving en leefbaarheid. Onze eerdere motie om meer in handhaving te investeren haalde het niet, en ook nu zien we geen nieuwe voornemens van het college op dit gebied. Dit blijven wij jammer vinden. Als je iets aan leefbaarheid wil doen, moet je ook bereid zijn om soms af te dwingen dat iedereen zich aan de spelregels houdt. Wij zijn benieuwd af het college nog voornemens heeft om hier bij de begroting op terug te komen en hoe andere fracties hier over denken.

Gebiedsgerichte participatie.

Binnen het sociaal domein vinden wij het onderdeel participatie nog steeds het minst concreet, als het gaat om wat daar nu exact gebeurt, hoeveel mensen er op trajecten zitten en wat dat oplevert. Dit ook in relatie met de gebiedsgerichte aanpak.

Meedoen en meetellen kan volgens onze fractie juist inhoud krijgen door zinvolle activiteiten in de eigen woon- of leefomgeving. Zeker voor mensen die geen uitzicht hebben op een reguliere betaalde baan. En daarbij hoeven we het wiel ook niet opnieuw uit te vinden. Een vorm zoals in het Emmense is bedacht met buurtsupport, kunnen we ons goed voorstellen. Dwarsverbanden met wijk en dorpsvisies, en bv. Onderhoud van wegen en groen zijn gemakkelijk te leggen lijkt ons. Kan de wethouder iets meer aangeven over de stand van zaken op dit punt?

Voor ons is het bevorderen van participatie dus een grote prioriteit. En wat ons betreft hoeft dat ook zeker niet haaks te staan op experimenten met een vorm van basisinkomen, integendeel. Verschillende benaderingen van de diverse doelgroepen kunnen elkaar juist aanvullen. Wij willen dus graag samen met het college en de andere fracties kijken naar de mogelijkheden op dat punt, en wat ons betreft zoeken we de grenzen van de wet daarbij op als dat nodig is. Wij hopen dat de thema-avond over basisinkomen in september een goede start zal zijn voor dit traject, ook al zijn wij niet één van de landelijk aangewezen experimenteergemeenten.

Over de overige ontwikkelingen binnen het sociaal domein zijn wij tevreden. Er is in samenspraak met burgers en organisaties een nieuw beleidsplan sociaaldomein in de maak. Wij zien daarbij een grotere betrokkenheid van organisaties ontstaan in onze gemeente, en dat is een goede zaak. Afstemming en het op elkaar aan laten sluiten van verschillende voorzieningen uit WMO, jeugwet, zorgverzekeringswet en de wet langdurige zorg is van evident belang. Onderlinge betrokkenheid, en het elkaar kennen en spreken is daarbij een randvoorwaarde. Onze fractie is van mening dat dit college hierin de goede dingen doet.
In het geformuleerde minimabeleid is opgenomen dat nog een aantal zaken verder uitgewerkt moeten worden. Wij roepen het college op dit met dezelfde voortvarendheid ter hand te nemen, als waarmee het beleid gemaakt is!

Qua budgetten zien we dat de komende jaren inkomsten en uitgaven naar elkaar toe zullen lopen. En dat brengt ook risico’s met zich mee, te denken valt aan bv. EMCO en het teruglopende WSW budget, of het nog te vormen leerwerkbedrijf en de opgaaf die we nog hebben ten aanzien van het realiseren van beschut werk. We hopen dat er in ieder geval snel meer duidelijkheid komt wat deze ontwikkelingen voor de financiering betekenen.
Maar goed dat er een mooie reserve is om eventuele tegenvallers op te vangen.

Van het onderwerp toegankelijkheid van de openbare ruimte heeft onze fractie het afgelopen jaar samen met de stichting platvorm gehandicaptenbeleid werk gemaakt, doormiddel van een schouw. Het komend najaar zullen we een schouw organiseren in een nog te kiezen dorp, en de PvdA fractie zal een aantal verbeterpunten adopteren.

De resultaten van de schouw zijn aangeboden aan het college, en wij vragen het college om goede toegankelijkheid als vanzelfsprekende voorwaarde mee te nemen bij plannen als de herinrichting van het stationsgebied, of plannen die voort zullen komen uit de centrumontwikkeling. De markt als huiskamer voor de stad vinden wij een mooi idee, maar dan willen we wel een huiskamer waarin iedereen zich welkom voelt.

Wij sluiten deze beschouwing af met het onderwerp onderwijs.
Het is voor ons frustrerend om te merken dat de besturen van het basis onderwijs een openbare discussie over de toekomst van het primair onderwijs in onze gemeente uit de weg gaan.
Aan het begin van deze bestuursperiode riepen wij op tot het maken van een lange termijn visie waarmee een goede spreiding en bereikbaarheid van het primair onderwijs langjarig geborgd zou worden. Hoe wel het college zich maximaal inspant om wat tot stand te brengen, vinden we dat er weinig meters gemaakt worden. Als politiek vinden we dat we de besturen aan kunnen spreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid in deze. Op het gevaar af natuurlijk, dat ze weer furieus zijn.
We zien de leerlingen aantallen dalen, en dat geeft zorg over met name kleine scholen in de dorpen. Het gaat ons niet om volgend jaar of het jaar erop. Wij roepen de besturen op om de koppen in een zak te steken, over de belangen van de eigen denominatie heen te stappen, en eens tot concrete resultaten te komen.

Wij roepen ook dorpen en ouders op om de blijkbaar noodzakelijke maatschappelijke druk uit te oefenen op de besturen.

En als laatste roepen wij het college op om het enige sturingsmechanisme wat de gemeente formeel heeft maximaal te benutten. Wat ons betreft geen cent meer naar onderwijshuisvesting als dat niet bijdraagt aan de doelstelling om een goede spreiding van het basisonderwijs in onze gemeente te borgen.

Voorzitter, tot zover in eerste termijn.