Algemene Beschouwingen Kaderbrief

Geachte voorzitter, leden van de raad, toehoorders,

Onze fractie heeft deze kaderbrief gelezen vanuit de vraag: wat vinden de inwoners van onze gemeente nu eigenlijk belangrijk? Wat verwachten zij van ons als eerste overheid? Waar gaat het nu eigenlijk om?
En voorzitter, zijn de antwoorden dan niet betrekkelijk eenvoudig?
Een betaalbare, passende woning. Toegankelijke zorg van goede kwaliteit. Goed onderwijs voor je kinderen. Werk, perspectief op werk, of op een andere manier meedoen en gewaardeerd worden door de samenleving. Een bloeiende en toekomstbestendige economie. Een samenleving waarin iedereen erbij hoort en waar we naar elkaar omzien en elkaar voort helpen als dat nodig is. Dat voorzitter, wil toch iedereen? En vanuit dat perspectief van wonen, werk en welbevinden, beschouwen wij deze kaderbrief.
En het moet ons van het hart dat een nota die een breed perspectief beschreef als voorbereiding naar de begroting ons daarbij beter beviel dan deze kaderbrief. Deze is zeer beknopt en bevat buiten Vierkant voor Werk, weinig nieuws.
Het politieke accent zal verschuiven naar de begrotingsbehandeling, wat het gevaar in zich heeft dat het daar meer over de details zal gaan dan over de grotere lijnen. Ook is er minder tijd om eventuele nieuwe kaders die de raad meegeeft om te zetten in beleid voor het jaar erop. Jammer, maar we moeten het ermee doen. Het zal ons er niet van weerhouden om neer te zetten wat wij op dit moment belangrijk vinden.

Meedoen

Voorzitter, onder de noemer Vierkant voor Werk, ligt er een actieplan om iets te doen aan een structureel probleem in onze regio. Er zijn simpelweg te weinig banen in de regio om tot een normaal werkende arbeidsmarkt te komen. Het hebben van een passende baan beschouwen wij als de basis voor een fatsoenlijk bestaan. Te veel en al te lang zien we in onze gemeente en ons omringende gemeenten dat een deel van de bevolking het perspectief op een passende baan ontbreekt. Met alle gevolgen van dien. De overerfelijke werkloosheid, de groeiende maatschappelijke kloof tussen de groep die meedoet en de groep die dat perspectief verloren heeft, armoede, de sociaal economische gezondheidsverschillen. Ja, voorzitter, argumenten te over om Vierkant voor werk te omarmen.
Wij staan achter de benadering van de regionale aanpak, van de samenwerking met de ons omringende gemeenten, de provincie en het rijk. Met onderwijs en bedrijven. Wij realiseren ons dat samenwerken ook de bereidheid impliceert dat je iets van je autonomie opgeeft, dat je compromissen wilt sluiten die niet zozeer je eigen belang dienen, maar het grotere belang van de regio en daarmee indirect het eigen belang van onze inwoners. Natuurlijk staan we daar achter.
Over twee specifieke punten in het economisch beleid willen we nog graag een opmerking maken.
Het huidige beleid ten aanzien van bedrijventerreinen. Heroverweging van het standpunt om niet meer in nieuwe bedrijventerreinen te investeren lijkt ons in het kader van vierkant voor werk, zeker op zijn plaats. We zien daarvoor in de regio, bv. langs de A37 ook goede kansen.
Verder vragen wij ons of wat het college gaat doen om de uitrol van breedbandinternet c.q.
glasvezel verder te stimuleren en/of faciliteren?
Wij realiseren ons dat een structurele versterking van de regionale economie geld kost. Geld wat zowel door het rijk, de provincie als door de eigen gemeente zal moeten worden opgebracht.
Het college schetst daarbij een ruime bandbreedte. Wij vatten dat op als een schot voor de boeg van het college om de geesten rijp te maken. Ons antwoord daarop is, gaat u aan de slag wethouder. Kom bij de komende begrotingen met concrete plannen, maak inzichtelijk welk geld waarvoor nodig is, in het kader van Vierkant voor werk. Geef ons met die plannen het vertrouwen dat zij leiden tot die economische structuur versterking, en dan kunt u erop rekenen dat wij onze verantwoordelijkheid zullen nemen.
Blijft over de vraag waar dat geld dan vandaan moet komen. Voorzitter, op verschillende terreinen hebben we pijnlijke maatregelen moeten nemen of worden deze voorbereid, om te komen tot financieel herstel van onze positie. Ik noem bv. sport, de bibliotheken, de zwembaden, het afschaffen van subsidies. Ook de eigen organisatie piept en kraakt inmiddels onder de bezuinigingen. Daar kan geen nieuwe bezuinigingsronde bovenop om geld voor Vierkant vrij te maken.
Wat ons betreft zoekt u het in het verlagen van het tempo waarmee de algemene reserve wordt opgebouwd, en herallocatie van bestaande budgetten.
De wethouder financiën krijgt het druk in onze beleving. Naast Vierkant voor werk en lopende dossiers, ligt er in de stad Coevorden een grote opgaaf om te komen tot een compacter winkelgebied met minder leegstand. De afgelopen twee jaar zijn we daar niet veel mee opgeschoten. Het moet nu wel gebeuren Wethouder.

Voorzitter het gaat niet alleen om de zorg voor voldoende betaald werk.
De zorg voor voldoende beschut werk voor onze inwoners die vanwege een beperking niet op de reguliere arbeidsmarkt terecht kunnen vinden wij ook een belangrijk aandachtspunt. Evenals de groep die een steuntje in de rug nodig heeft bij het vinden van betaald werk. De doorontwikkeling van de leerwerkstructuur moet voortvarend worden opgepakt en het uit de weg ruimen van belemmeringen, het ontschotten van budgetten, en het verbinden van participatie en WMO beleid vinden wij daarbij belangrijke aandachtspunten.
Daarnaast voorzitter constateren we dat er een groep inwoners is die geen reëel perspectief meer heeft op een betaalde baan. De afstand van hetgeen werkgevers in een moderne samenleving aan basisvaardigheden van werknemers vragen is soms te groot geworden. Dat betekent voor ons niet dat we mensen langs de kant moeten laten staan. Wij roepen op tot een andere waardering van maatschappelijke deelname en vrijwilligerswerk.
We vragen de wethouder als proef met een project te komen waarbij maatschappelijke activiteiten gestimuleerd en beloond worden, belemmeringen worden weggenomen en sollicitatieplicht vervalt.
Een beloning kan bv in de vorm van een onkostenvergoeding of een kleine geldelijke beloning. Een verbinding met het nieuw te ontwikkelen minimabeleid ligt hierbij voor de hand. Laten we op een andere manier naar deze groep burgers kijken. Waar mensen werkelijk geen perspectief meer hebben op een betaalde baan geloven wij meer in een uitgestoken hand, dan in een opgeheven vinger!
Zorg.

De afgelopen jaren hebben de decentralisaties van zorgtaken, jeugdzorg en het gebied van werk en inkomen veel tijd en aandacht gevraagd. De transitie is achter de rug, de transformatie begint vorm te krijgen. En gelukkig gaat het goed in onze gemeente. De ondertoezichtstelling van Veilig thuis Drenthe is een pijnpunt. Maar inmiddels hebben wij de overtuiging dat ook dit goed is opgepakt. Over de volle breedte hebben we er vertrouwen in. Zowel financieel als inhoudelijk. Vertrouwen dat we onze burgers van een passend aanbod kunnen voorzien, laagdrempelig en dicht bij huis. Wij zijn er trots op dat je in Coevorden nog steeds op een fatsoenlijke manier hulp bij de schoonmaak van je huis kunt krijgen en dat dat voor het grootste deel ook nog gratis is. Daarmee onderscheidt Coevorden zich als een sociale gemeente, ondanks het financiële zware weer.
De wethouder heeft aangekondigd dat hij werkt aan de agenda voor 2020 op dit beleidsterrein. We zijn benieuwd wat zijn ambities zijn?
Een punt van aandacht wat wij willen inbrengen is toegankelijkheid in de breedste zin van het woord. Daarbij gaat het onder andere over fysieke toegankelijkheid. Waarbij we de motie van Otwin van Dijk die onlangs is aangenomen over dit onderwerp graag willen aanhalen. Overheden, instellingen en bedrijven krijgen een verplichting om te zorgen voor fysieke toegankelijkheid, wij zijn benieuwd hoe het college daarop gaat inspelen, en of bv. het Platform gehandicaptenbeleid hierbij betrokken wordt?
Op het gebied van woningaanpassingen krijgen wij signalen, bv. van de huurdersvereniging, dat hier soms knelpunten worden ervaren. Zowel op het gebied van de snelheid waarmee trajecten worden afgewikkeld, als ten aanzien van de hoogte van de eigen bijdrage die moet worden betaald.
In hetzelfde kader is ook op verschillende plaatsen een blijverslening ingevoerd. Hieruit kunnen mensen met een eigen huis met onvoldoende inkomen of vermogen, hun huis toekomstbestendig maken voor de beperkingen die zij hebben. Wij vragen de wethouder in de loop van het jaar, op beide aspecten met een wat uitgebreidere reactie te komen.
Wij hebben gelezen dat de beleidsregels voor vergoeding van inrichting van een huis in het kader van bijzondere bijstand aangepast zijn. Wij gaan ervan uit dat dit ook betrokken wordt bij de vormgeving van het nieuwe minimabeleid.

Leefbaarheid

Voorzitter, het beleid rond het stimuleringsfonds voor de wijken en dorpen krijgt langzaam contour. Maar het is een zoektocht. Geprobeerd wordt het beleid samen met de dorpen en wijken vorm te geven. Wij kunnen ons echter niet aan de indruk onttrekken dat het college moeite heeft met loslaten. Het gesprek met de dorpen en wijken wordt belemmerd door een aantal eigen opvattingen van het college over waar het geld wel en niet aan besteed zou kunnen worden. Wij hebben die gesprekken gevolgd, een aantal verenigingen gesproken, en alle verenigingen onlangs een schriftelijke vragenlijst gestuurd.
Daaruit is een redelijk duidelijk beeld ontstaan. Verenigingen willen graag een basisbedrag wat zij in het kader van leefbaarheid kunnen besteden.
Wij hebben het vertrouwen dat de dorpen en wijken zelf kunnen bepalen waar dat geld naar toe moet. Voor ons hoeft dat niet perse iets nieuws te zijn. Wanneer het in stand houden van bestaande voorzieningen meer bijdraagt aan leefbaarheid, of logischer is, is dat ook prima.
In de huidige opzet hebben wij moeite met het element waarbij de beste ideeën het geld krijgen en anderen niets. Gemeenschappen met de meeste organisatie kracht hebben daardoor het meeste kans. Wat sterk is wordt mogelijk verder versterkt, en wat een zetje in de rug nodig heeft blijft achter.
Heel concreet vinden wij dat er een splitsing moet komen van het fonds in een basisbedrag voor elke vereniging. Een ander deel van het fonds kan beschikbaar blijven voor bijzondere projecten in het kader van leefbaarheid, of voor cofinanciering van andere subsidies, bv. Leader of Kans voor de Veenkoloniën. Bij de uiteindelijke omvang van het fonds vragen de verenigingen zich af, of ze zoveel geld wel op een zinvolle manier kunnen besteden.

Een ander aspect wat wij graag in relatie willen brengen met leefbaarheid is handhaving. Het overtreden van de simpele spelregels in de maatschappij is veel van onze inwoners een doorn in het oog. En onderhand vragen wij ons ook af of het elke keer maar weer opruimen van de verschrikkelijke troep op Klinkenvlier na een mooie dag, niet meer kost dan eens een middag bekeuringen schrijven? Elke keer als we een wijk of dorp bezoeken worden we aangesproken door mensen dat we er als gemeente maar weinig aan doen. Parkeren op openbaar groen of in de voortuin, hondenpoep, zwerfafval, geluidsoverlast, te hard rijden in de woonwijk. Voorbeelden te over.
Voorzitter, de situatie rond de Kibbelkoele leert ons, dat er ook met geringere bedragen mogelijkheden zijn om de ergernissen in de dagelijkse woonomgeving aan te pakken. Ziet het college nu geen kans om hier nog een extra tien of twintigduizend euro structureel voor vrij te maken?

Natuurlijk zien we ook positieve ontwikkelingen in het kader van leefbaarheid. Graag maken we van de gelegenheid gebruik om het bedrijf Basic food een compliment te maken voor de wijze waarop zij met een prachtige bouwkwaliteit een bijdrage levert aan de leefbaarheid van de dorpen Aalden/Zweeloo. Echt onze complimenten meer dan waard!

Onderwijs
Ten aanzien van de integrale kindcentra stelt het college zich uitnodigend op en dat leidt ook tot een daadwerkelijk initiatief. Onze fractie is van mening dat het college ook nog een stap verder zou kunnen gaan. Met name bij de brede school Som, liggen volgens ons kansen. Alle benodigde voorziening zijn hier onder dak. Daarnaast is er nog budget. Uitnodigend zou de wethouder wat ons betreft mogen vertalen in een concrete uitnodiging aan de betrokken partijen om aan tafel te gaan.
De notitie ‘Verkenning mogelijkheden Speciaal Basisonderwijs in Coevorden’ zou 2e kwartaal 2016 bij de raad zijn. We hopen deze notitie snel tegemoet te zien. We zijn hier namelijk erg benieuwd naar en blijven dit onderwerp op de voet volgen! In een eerdere beschouwing hebben we het een en ander ingebracht over het basis onderwijs in de dorpen. Met een motie riepen we het college op om te komen tot een brede visie op het basisonderwijs in de gemeente Coevorden. We hebben de indruk dat de wethouder hier hard mee aan het werk is, en willen graag een reactie op de stand van zaken.

Laaggeletterdheid

Uit cijfers van de Stichting lezen en schrijven blijkt dat 14,7 % van de inwoners van de gemeente Coevorden laaggeletterd is. Dit is beduidend hoger dan het landelijk gemiddelde van 11,9%. Een probleem dus, waar ook wij ons veel zorgen over maken. Hoog tijd dat er concrete plannen komen over het bestrijden van laaggeletterdheid .In de toekomstvisie van de bibliotheek hebben wij kunnen lezen dat zij het aanpakken van deze problematiek als een kerntaak beschouwd en er is een kerngroep opgericht die binnenkort komt met een plan van aanpak. Wij zijn dan ook benieuwd wanneer wij een dergelijk plan kunnen verwachten. Uiteraard zijn in dit kader het blijven voeren van een effectief onderwijsachterstandenbeleid, in blijven zetten op vroeg en voorschoolse educatie, en goed onderwijs in het algemeen ook van belang.

Financiën
Wij zijn blij dat de financiële situatie van de gemeente de afgelopen twee jaar verbeterd is. De lokale lastendruk voor onze burgers is in de afgelopen jaren gestegen, dat was noodzakelijk om de gemeentebegroting rond te krijgen. Wij verzoeken het college om bij de voorbereiding van de begroting en meerjarenbegroting voor de komende jaren te kijken naar die lasten, met name voor de mensen met de lagere inkomens.
Graag zien we dat er in het nieuwe minimabeleid ook aandacht is voor de gestegen lasten en de gevolgen van stapeling van eigen bijdragen. Met name voor degenen met de lagere inkomens.
Te denken valt bv aan het verruimen van het kwijtscheldingsbeleid.

Wonen
In september 2015 vroegen wij bij motie om speciale aandacht te hebben voor het beschikbaar houden van voldoende sociale huurwoningen. We hebben ons ervan overtuigd dat het overleg met de huurdersvereniging en hun koepel organisatie over de prestatieafspraken met de coöperaties en de gemeente goed loopt. Daarbij is betaalbaarheid van sociale huurwoningen een belangrijk aspect en de huurdersverenigingen geven aan dat hier op goede wijze mee wordt omgegaan.
Over de beschikbaarheid van sociale woningen hebben wij nog steeds zorg. Momenteel zien we dat we een kleine achterstand hebben bij het huisvesten van statushouders. Tegelijkertijd zien we een aantrekkende koopmarkt met oplopende prijzen. Op zich positief, maar bij achterblijvende werkgelegenheid en lonen, een ontwikkeling die leidt tot een groter beroep op de sociale huurmarkt.
Wij vragen ons dan ook af tot welke creatieve oplossingen de wethouder inmiddels is gekomen?
Voorzitter, hiermee rond ik af.