Voorzitter, leden van de raad, en overige toehoorders,
Met deze algemene beschouwing zal de PvdA fractie proberen op twee punten beweging te forceren, deze zijn:
- ontwikkeling van de lokale lastendruk in lijn brengen met de inflatie
- de ontwikkeling van kinderen in een achterstandspositie extra versterken.
Uiteraard ga ik op beide punten in mijn beschouwing uitgebreid in voorzitter.
In de afgelopen 7 jaar zijn we als gemeente toegegroeid naar een gezonde financiële positie. Hierbij is veel gevraagd van burgers, maatschappelijke organisaties, verenigingen, en niet in de laatste plaats de gemeentelijke organisatie. De begroting overziend, in combinatie met de vernieuwde nota’s over het financieel beleid, waarin onder andere geduid wordt wat de omvang van de algemene reserve zou moeten zijn, kunnen we nu gefundeerd zeggen dat de gemeentelijke financiën gezond zijn. Terugdenkend aan de positie waarmee we deze bestuursperiode begonnen zijn, een prestatie om trots op te zijn. En de PvdA fractie feliciteert het college, maar eigenlijk ook alle inwoners van onze gemeente, met de bereikte prestatie.
Bij de voorbereiding van deze begroting dienden we een motie in, breed door de raad ondersteund, waarin gevraagd werd deze begroting zo op te stellen, dat de lokale lastendruk voor onze inwoners met maximaal de inflatie zou stijgen. Wat ons betreft een voor de hand liggende lijn, gezien de inspanningen die van de samenleving zijn gevraagd de afgelopen jaren. Dit is niet helemaal gelukt. Met name omdat de kosten voor afvalstoffen verwerking harder zijn gestegen dan de inflatie, en het college ervoor heeft gekozen dit door te vertalen in een hogere afvalstoffenheffing. Wij vinden dat hiermee niet helemaal recht wordt gedaan aan onze motie. We erkennen de inspanningen van het college om op het gebied van de OZB wat te doen, maar daar profiteren de huurders in onze gemeente niet direct van. Wij stellen ons op het standpunt dat belofte schuld maakt, ook al gaat het voor de burger maar om kleine bedragen per maand. En daarom dienen wij een amendement in ten aanzien van de afvalstoffenheffing. Daarbij stellen we aan de ene kant voor om het tarief met niet meer dan de inflatie te verhogen. En aan de andere kant stellen we voor het daardoor dreigende tekort op kostendekkendheid van het tarief te dekken met aanvullend beleid. Voorzitter, ik lees het amendement voor,
De begroting en meerjarenraming maakt duidelijk dat er eindelijk ruimte komt om ook aan nieuwe wensen en verlangens te werken. De pilots ecologisch bermbeheer en uitbreiding formatie openbare orde en veiligheid dragen we uiteraard een warm hart toe, dat zijn zaken waar de PvdA ook eerder voor gepleit heeft. Ook de uitbreiding formatie grensoverschrijdende samenwerking vinden we prima.
Onder hoofdstuk 2.2 worden dan verschillende nieuwe voornemens opgesomd die nog verder uitgewerkt moeten worden, op een aantal ga ik zo verder op in. En sommige zaken zoals de woonvisie komen binnenkort op de raadsagenda. Omwille van de spreektijd laten we die hier maar even voor wat het is.
Maar bij nieuw beleid wil de PvdA fractie graag aantekenen dat we kritisch moeten blijven op waar we als gemeente wel en niet van zijn. In de takendiscussie is hieraan behoorlijk richting gegeven. Het goed op orde hebben en houden van onze basistaken als gemeente moet prioriteit hebben boven het simpelweg terugdraaien van eerdere bezuinigingen. We refereren daarbij graag nog eens aan het gekozen profiel voor onze gemeente met nadruk op onderwijs, economie en zorg.
Voorzitter, ik loop een aantal beleidsvoornemens bij langs,
Duurzaamheid en duurzaamheidsagenda,
We zijn blij met de benadering die het college kiest om hier niet alleen als gemeente mee aan de slag te gaan, maar in samenwerking met inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Dit past ook bij onze nieuwe bestuursstijl Coevorden verbindt. De PvdA fractie noemde al eerder eens een de mogelijkheid van een lokale duurzaamheidsagenda. Met zo een gemeenschappelijke ambitie en benadering bereik je meer. Een paar specifieke aandachtspunten nog bij dit onderwerp voorzitter. Dat zijn de positie van de wat zwaardere industrie op het Europark, die zich voor grote uitdagingen gesteld ziet, in de omschakeling naar hernieuwbare energie. En ook, de positie van de minder kapitaal krachtige huiseigenaar. Waar de corporaties goed op weg zijn met duurzaamheidsmaatregelen, blijft de onderkant van de koopmarkt achter. Deze eigenaren dreigen het kind van de energierekening te worden. Wij zouden graag zien dat op het onderwerp duurzaamheid innovatieve benaderingen gefaciliteerd worden vanuit de gemeente. Afsluitend een vraag richting college gerelateerd aan dit onderwerp. Hoe klimaatbestendig zijn we als gemeente eigenlijk? Is onze openbare ruimte, of bv. Ons rioolstelsel toegerust op de toenemende regenval en stortbuien, voorzitter, eerlijk gezegd hebben we daar maar weinig beeld van.
Breedband.
Goed dat het college dit positief benadert en zich bereid verklaart de initiatieven van inwoners ten aanzien van breedband te faciliteren. Erkenning van het feit dat snel internet van wezenlijk belang is voor de ontwikkelingsmogelijkheden van ondernemers en bedrijven, en tegenwoordig eigenlijk gewoon als een basis nuts voorziening gezien moet worden is wat de PvdA fractie zeer op zijn plaats. We wachten af wat nodig zal zijn, en zullen dat met een positieve grondhouding benaderen.
Zuidelijke rondweg.
Het doortrekken van de zuidelijke ontsluitingsweg naar een volwaardige rondweg staat ook hoog op onze politieke agenda. Goed dat het college een eerste aanzet doet voor de financiering daarvan. De bijdrage die het afmaken van een volwaardige rondweg kan leveren aan de bereikbaarheid van bedrijven en de ontlasting van vrachtverkeer op wegen die dicht tegen de bebouwing aanliggen vinden wij van groot belang. Als in de commissie ook al genoemd had dat van ons hier ook met de vorming van een bestemmingsreserve tot uitdrukking mogen worden gebracht.
Voorzitter ik stap over op het onderwerp stimuleringsfonds,
Wij hebben de afgelopen jaren vaak de vraag opgeworpen of het stimuleringsfonds niet teveel stimuleert wat toch al goed gaat en of wijken en dorpen die wel een investering in leefbaarheid kunnen gebruiken niet teveel achterblijven. Voorzitter, wij zien nu een tweetal positieve ontwikkelingen. Wij zijn enthousiast over deel twee van het stimuleringsfonds, wat de mogelijkheid biedt voor wijk en dorpsbudgetten. Daarmee komt toch de weg vrij voor meer structurele financiering van voorzieningen of projecten die het dorp of de wijk zelf nodig acht. En komt ruimte voor behoud van wat er al is. Een goede zaak voorzitter. En verder zien we erkenning van het college dat sommige wijken en dorpen achterblijven bij de gebruikmaking van het stimuleringsfonds. Wij zijn blij dat het college zich voorneemt om met dit vraagstuk aan de slag te gaan. We refereren maar eens aan de zeer geslaagde bijeenkomst van onze coalitiepartner BBC2014 met de dorpendokter over leefbaarheid. Waarin de aanwezigheid van sociaal kapitaal als belangrijke voorwaarde genoemd werd om verder te komen. Simpelweg mensen die de kar kunnen en willen trekken in hun eigen leefomgeving. Waar dit onvoldoende gebeurt of ontwikkeld is, ligt wat ons betreft een uitdaging voor de gemeente.
Dan komen we aan het sociaal domein.
In de begroting zijn de tekorten op Veilig Thuis Drenthe en de EMCO, zoals deze bij de kaderbrief werden genoemd, opgevangen binnen de budgetten sociaal domein. Inhoudelijk zijn we het er zeer mee eens dat deze onderwerpen binnen het sociaal domein moeten vallen en dat dit dus ook voor de financiën moet gelden. En wij onderschrijven het uitgangspunt dat tekorten binnen een programma in principe binnen het programma opgevangen moeten worden. Wij wijzen er wel op dat bv. Het toevoegen van de gemeenschappelijke regeling EMCO, ook extra financiële risico’s binnen het sociaal domein met zich meebrengt, omdat hier de budgetten van overheidswege nog zullen dalen de komende jaren. Nu is er een mooie reserve opgebouwd, maar als het nodig is vinden wij dat het sociaal domein ook zeker mee moet kunnen profiteren van de financiële ruimte die de komende jaren op de gemeentelijke begroting ontstaat.
Met de nieuwe beleidsnota samen krachtig, zoals de vorige raadvergadering vastgesteld, slaan we een nieuwe weg in binnen het sociaal domein. Wij zien een beweging waarbij nadrukkelijk meer aandacht komt voor preventie, voor voorkomen van in plaats van verhelpen van. Maar dit is bepaald geen sinecure voorzitter. We hebben als samenleving ons gehele zorgsysteem ingericht op een manier waarbij ziekte het verdienmodel voor organisaties vormt. Voor het eerst zien we nu pogingen om daar verandering in te brengen, om preventie niet alleen lonend te maken in gezondheidswinst, maar ook aantrekkelijk voor organisaties door een model te ontwikkelen waarbij de gelden van bespaarde zorgkosten beschikbaar blijven voor het zorgsysteem. Wij vinden het uitermate van belang dat zorgorganisaties, ziektekosten verzekeraars en overheden zich aan dergelijke ontwikkelingen willen committeren.
In Coevorden zien we een sterke samenhang tussen een lage sociaal economische status, gezondheidsproblemen en gezinnen die zich van generatie op generatie niet aan een dergelijke situatie kunnen ontworstelen. Waar de problematiek samenhangt en soms moeilijk te onderscheiden is wat oorzaak en gevolg, moet met een samenhangende integrale aanpak geprobeerd worden de cirkel van de overerfbare armoede te breken. Of zoals Joop Brink onlangs zei: ‘laten we blijven dweilen, maar ook proberen de kraan een stuk dicht te draaien’.
Een integrale benadering van preventie, zorg en welzijnsvraagstukken, participatie en arbeid, en onderwijs vinden we daarbij vanzelfsprekend. Het bieden van gelijke kansen aan kinderen in een achterstandspositie moet onze eerste opdracht zijn vind de PvdA fractie. En daarom willen wij extra aandacht vragen voor de taalontwikkeling van jonge kinderen.
Jonge kinderen zijn voor de ontwikkeling van taal afhankelijk van wat zij om zich heen horen. Voor een voorspoedige en kansrijke ontwikkeling is het van belang dat zij in aanraking komen met een voldoende stimulerende taalomgeving, bv. In het gezin, of in een opvangsituatie. Kinderen die opgroeien in een zwak talige omgeving kennen na drie jaar gemiddeld 525 woorden. Kinderen die wel voldoende gestimuleerd worden hebben op die leeftijd een gemiddelde woordenschat van 1100 woorden. Deze woordenschat heeft grote invloed op de mogelijkheden om te leren lezen en gelezen tekst te leren begrijpen, met alle gevolgen van dien voor de verdere schoolcarrière. Een zwak talige omgeving thuis resulteert in een achterstand die bijna niet meer in te halen is, voorzitter. Wij willen hier een extra impuls aan het beleid geven.
Op dit moment zijn er 93 kinderen in Coevorden met een indicatie voor- en vroeg schoolse educatie. Wanneer wij dit aantal relateren aan bv. Het percentage laaggeletterdheid in de gemeente, dan roept dat in ieder geval de vraag op of de indicatiestelling er toe leidt dat alle kinderen met een risico op een taal-, en daardoor ontwikkelingsachterstand voldoende in beeld zijn. Met een motie roepen wij op dit scherper op het netvlies te krijgen en te onderzoeken of toeleiding naar VVE ook door bv. Sociale teams, verloskundigen of onderwijsinstellingen kan.
Daarbij zouden we graag een intensivering van het beleid zien, om kinderen in een achterstandspositie nog beter vooruit te helpen. Dit zou bv. Kunnen met een project als de voorleesexpress wat in tal van gemeenten wordt aangeboden. Waarbij die taal stimulerende omgeving geholpen wordt door een periode systematisch thuis voorlezen door vrijwilligers. Voorzitter het een en ander hebben we verwoord in een motie, welke ik nu voorlees.
Wij sluiten af met een compliment richting ambtenarij, voor de wederom uitstekende beantwoording tijdens het technisch vragenuur en de uitstekend leesbare financiële stukken die aan ons zijn aangeboden.
