Algemene beschouwingen Begroting 2016
Voorzitter, leden van de raad en andere luisteraars,
Wij beginnen deze beschouwing met een felicitatie aan het dorp Dalerpeel, met de nominatie voor de dorpswinkel voor een landelijke vrijwilligersprijs. We hopen dat jullie het worden en we nodigen iedereen uit om online op jullie te stemmen.
Voorzitter, bij de behandeling van de perspectiefnota voorafgaand aan deze begroting heeft onze fractie aangegeven wat zij belangrijk vond voor de komende jaren.
Aandachtspunten voor ons waren onder andere, onderwijs, de bibliotheken, en een onderzoek naar de investeringen in het rijdend materieel van de gemeente, de z.g. tractie.
Veel van waar we om gevraagd hebben zien we in deze begroting terug. Met name met de manier waarop het college het onderwerp onderwijs oppakt waarderen we zeer. Dit college toont ambitie om verantwoordelijkheid te nemen en met een lange termijn visie te komen op het onderwijs. Als gemeente kunnen we niet werkeloos toezien hoe de krimp het onderwijs in onze dorpen en op kleine scholen bedreigd. We snappen dat een dergelijke visie niet afdwingbaar is in relatie tot de zelfstandige positie van de schoolbesturen. Dat zou ook niet de relatie moeten zijn die we met de schoolbesturen willen onderhouden. We willen samen werken aan toekomstbestendig onderwijs in Coevorden, en wij doen, en ik roep de raad op om dat met mij te doen, een dringend beroep op de schoolbesturen om te komen tot een visie op dat toekomstbestendige onderwijs. De traditionele verzuilde Nederlandse maatschappij ligt meer en meer achter ons. Laten we zoeken naar nieuwe vormen van samenwerking, met ruimte voor ieders identiteit.
Een bijzonder punt van aandacht vinden wij de voor en vroegschoolse educatie. Het gaat hierbij om jonge kinderen van 2,5 tot 4 jaar met een (dreigende) taal achterstand. De indicatie stelling voor de voor en vroegschoolse educatie behoeft mogelijk aandacht. De verdeling over de gemeente van geïndiceerde kinderen roept bij ons tenminste vragen op.
Het irriteert de PvdA fractie mateloos dat de bekostiging van de voor en vroegschoolse educatie door de regering steeds van jaar tot jaar geregeld wordt, waardoor het voor ons moeilijk lijkt om beleid te voeren. De PvdA fractie vindt de bestrijding van taalachterstand dermate belangrijk dat we ons niet afhankelijk willen maken van wat er in Den Haag over besloten wordt. Wij roepen het college dan ook op om dit mee te nemen in de te ontwikkelen visie, ook in relatie tot de te vormen integrale kindcentra. Daarbij legt onze fractie de ambitie neer om de voor en vroegschoolse educatie gewoon de komende vijf jaar te borgen, ondanks het financiële risico. Dan weten organisaties en ouders waar ze aan toe zijn en kunnen vooruit. Een betere investering kun je wat ons betreft niet doen.
Voorzitter ik kom op de bibliotheken.
De bibliotheken gaan de PvdA fractie Coevorden aan het hart. Waar de Unesco de bibliotheek ‘a gateway to knowledge’ noemt leggen wij als sociaal democraten de verbinding met kansen om je te ontwikkelen. Het valt ons dan ook op dat de discussie over de bibliotheken meer en meer over de stenen gaat. Niet dat de gebouwen niet belangrijk zijn, maar we missen eigenlijk de discussie over wat de bibliotheken voor de samenleving betekenen of zouden moeten betekenen. Het gaat nu wel erg over wat we hebben en maar erg weinig over waar we naar toe willen.
Dat trekken we ons als fractie ook aan. Verschillende malen hebben we gesproken over de budgetten, we hebben geplusd en gemind, maar we hebben het te weinig over de inhoud gehad. Te weinig gesproken over wat de digitalisering van de maatschappij betekent, of wat het betekent om openbare bibliotheek te zijn in een gebied met een relatief laag opleidingsniveau, hoge werkloosheid, en grote sociaal economische gezondheidsverschillen.
We halen graag de in april verschenen VNG brochure, lokaal bibliotheek werk, aan. Waarin onder andere voorzetten worden gedaan hoe de verbinding kan worden gelegd tussen het bibliotheek werk en de drie decentralisaties. Of we noemen als voorbeeld eens de gemeente Tilburg, die de bibliotheek een bijzondere plaats en functies gegeven heeft binnen het sociaal domein. Kortom onze fractie vindt dat we een pas op de plaats zouden moeten maken. Laten we in de eerste helft van 2016 eerst die discussie eens voeren, en geen onomkeerbare stappen zetten. Wat verwachten we eigenlijk van de bibliotheek, hoe leggen we de verbinding met de drie decentralisaties, met gebiedsgericht werken? Kortom, hoe kunnen we werken aan de vermaatschappelijking van de bibliotheek? Laten we die discussie met elkaar, met het stichtingsbestuur en onze inwoners voeren. Laten we bij de behandeling van de kaderbrief 2017 en verder, bepalen hoe dat vorm gegeven kan worden en wat we er voor over hebben.
Sport.
Voorzitter, verbindend besturen is een stuk makkelijker wanneer je wat uit te delen hebt, dan bij een forse bezuinigingsopdracht. De PvdA fractie maakt het college en de betrokken verenigingen dan ook een compliment voor het proces zoals dat gelopen wordt met de buitensportverenigingen en de zwembaden. Ondanks de omvang van de bezuinigingsopdracht en de kritische kanttekeningen die daar bij geplaatst worden, krijgen we steeds de signalen dat er open en constructief overleg plaatsvindt en is er de verwachting dat we er goeddeels uit gaan komen. Over de inhoudelijke resultaten zullen we de komende maanden apart spreken en beslissen, wij zien de voorstellen met vertrouwen tegemoet.
Dit college heeft uitgesproken dat zij sport niet meer tot een kerntaak van de gemeente beschouwt. Onze fractie heeft twee achtereenvolgende jaren aangegeven dat zij wel vindt dat sport een kerntaak van de gemeente is. Niet alleen vanwege de waarde van de breedtesport op zich, maar ook vanwege de waarde voor gezondheid. We weten ook dat het de verenigingen zeer doet dat sport geen kerntaak meer genoemd wordt. Nu het erop lijkt dat we sport toch blijven faciliteren roept onze fractie het college op, deze uitspraak te herzien.
In het kader van sport wil onze fractie zijn steun uitspreken voor een initiatief in onze buurgemeente, de kunstijsbaan in Hoogeveen. Het realiseren van deze baan zou kunstijs veel bereikbaarder maken voor onze inwoners, een betere spreiding van kunstijsbanen over Noord Nederland betekent en een bijdrage aan de werkgelegenheid in de Zuid Oost hoek van Drenthe kunnen leveren. We wensen de initiatiefnemers dan ook veel succes.
Financieel perspectief.
Voorzitter, het financiële perspectief verbetert, er komt wat meer geld in de reserve, ons weerstandsvermogen neemt toe. Enerzijds te danken aan de gevolgen van de mei circulaire, waarin de landelijke overheid duidelijk maakt hoeveel geld gemeenten te besteden krijgen, maar voor een veel groter deel het resultaat van de bezuinigingen die de afgelopen periode zijn gerealiseerd. Dit heeft veel gevraagd van burgers en organisaties, maar ook van de eigen gemeentelijke organisatie. De PvdA fractie is zich hier zeer van bewust en dankt een ieder die hier aan bijgedragen heeft.
Wat niet wil zeggen dat we er nu al zijn, afwaarderingen in het grondbedrijf, herstructurering van de EMCO, de uitvoering van de participatie wet, de inhoudelijke transformatie van de jeugdzorg, willekeurig een aantal ontwikkelingen die met financiële risico’s gepaard gaan. Reden te meer om nog consequent door te gaan op weg naar een financieel gezonde gemeente, ook als de bezuinigingen en lastenverzwaringen die dat met zich meebrengt pijn doen.
Binnen het sociaal domein is er de afgelopen jaren goed geanticipeerd op de veranderingen waar we nu midden in zitten. Tot nu toe is er een behoedzaam beleid gevoerd en lijken we er met een fatsoenlijk voorzieningenniveau ook financieel goed uit te komen. Met de drie decentralisaties beslaan de uitgaven in het sociaal domein onderhand de helft van de totale begroting van de gemeente. Daarbij zijn een deel van de uitgaven moeilijk beïnvloedbaar. Het betreffen vaak open eind regelingen, waarbij het beïnvloeden van de behoefte vaak lange termijn werk is. Het sociaal domein is nog sterk in beweging, de transformatie binnen de jeugdzorg en het participatie beleid moet nog verder vorm gegeven worden, evenals de verdere bevordering van een integrale gebiedsgerichte aanpak. De omvang van de budgetten, de open eind regelingen, de transformatie opgaaf en de te voorziene risico’s legitimeren wat ons betreft het aanhouden van een stevige reserve sociaal domein. Een discussie over de hoogte van deze reserve gaan wij echter niet uit de weg.
Woonvisie en prestatieafspraken woningbouwcorporaties.
Voorzitter, op 1 juli is de nieuwe woningwet van kracht geworden.
Een wet die de woningbouwcoöperaties terugbrengt naar haar kerntaak, het realiseren en verhuren van sociale huurwoningen van voldoende kwaliteit, tegen een aanvaardbare huurprijs.
De invoering van deze wet brengt gemeente en huurders in een veel sterkere positie ten opzichte van de coöperaties. Vanuit dat licht bezien vindt de PvdA fractie dat het college wel heel zuinig formuleert in haar begroting. U heeft het over mogelijke gevolgen van de nieuwe woning wet voor de woonvisie en eventuele gevolgen voor de onder de oude wet gemaakte prestatieafspraken.
Wat onze fractie betreft doet een dergelijke formulering geen recht aan de versterkte positie van huurders, gemeente en gemeenteraad. En al helemaal niet aan de opgaaf die de PvdA fractie op de woningmarkt ziet. De huursector heeft een dringende behoefte aan verduurzaming, het verhogen van de kwaliteit en het aanpassen van de voorraad aan de behoeften van doelgroepen. Onze indruk is dat de huursector in de gemeente de demografische ontwikkelingen en de ontwikkelingen in de gezondheidszorg bij lange na niet bij kan benen. Er moet fors geïnvesteerd worden in levensloop bestendig wonen. Daarnaast ontstaat er ook kwantitatieve druk door de instroom van statushouders. We refereren graag nog aan onze motie waarbij we vroegen om zo nodig onconventionele maatregelen te nemen om statushouders op een goede manier te huisvesten.
De nieuwe woningwet biedt de mogelijkheid om een woonvisie te maken met de huurders en de woningcoöperaties, waarin we dit soort aspecten uitgewerkt willen zien. Om vervolgens prestatieafspraken te maken, die veel meer sturing geven aan de doelen die de woonvisie zich stelt. Wij verwachten dat het college ons als raad en de huurdersverenigingen in de gemeente Coevorden meeneemt in dit proces.
Voorzitter mijn fractie wacht een reactie van het college op deze vraag af. Zo nodig zullen wij de raad een motie voorleggen die het college er toe oproept om met huurders en raad te komen tot een nieuwe woonvisie en prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties.
Voorzitter ik rond af,
Samenvattend vroegen wij in deze beschouwing om:
De voor en vroegschoolse educatie op te nemen in de visie op het onderwijs, en dit vijf jaar te garanderen los van overheidsfinanciering.
Een pas op de plaats te maken bij de bibliotheken om ruimte te maken voor een discussie in de eerste helft van 2016 over taken, functie en rol van de bibliotheken.
Een nieuwe woonvisie en prestatieafspraken die recht doen aan de versterkte positie van gemeente en huurders, waarin een antwoord gegeven wordt op de opgaven waar we ons voor geplaatst zien,
Voorzitter tot zover in eerste termijn.
