Perspectiefnota 2015
Ingrijpende bezuinigingen nodig voor sluitende begroting
De nieuwe bezuinigingsronde van de gemeente Coevorden waarmee 3,7 miljoen voor 2015 bezuinigd moet worden, heeft ingrijpende gevolgen voor de lokale samenleving. Voor inwoners, verenigingen, organisaties en instellingen zullen de bezuinigingen rechtstreeks merkbaar zijn. Daarnaast wordt fors gekort op het onderhoud van wegen en groen. Het college stelt voor om nu duidelijke financiële keuzes te maken, waardoor structureel een positief sluitende begroting gepresenteerd kan worden. De gemeenteraad neemt op 1 juli een besluit over de Perspectiefnota.
De bezuinigingsopdracht van de gemeente Coevorden loopt op naar € 6,1 miljoen in 2018. De bezuinigingsrondes van de afgelopen jaren hebben niet voldoende geleid tot een gezond meerjarenperspectief. De daadwerkelijke keuzes in de takendiscussie, die in de vorige raadsperiode is opgestart, moeten nu gemaakt worden. Via een maatschappelijke dialoog zijn de prioriteiten van inwoners verkend. Om regie te houden op de begroting in de komende jaren, is het noodzakelijk om ingrijpende financiële maatregelen te nemen. De notitie ‘Samen grenzen verleggen’ is de basis voor de keuzes die het college nu voorstelt. Deze visie gaat ervan uit dat de kracht van de gemeente Coevorden zit in de versterking van de regionale economie, in samenhang met aandacht voor het belang van goed onderwijs en gerichte zorg voor kwetsbare mensen in de samenleving. De schaalgrootte van de gemeente biedt kansen om de sterke kernenstructuur in te zetten, waarbij sociale cohesie kan zorgen voor verbinding en een krachtige samenleving. De gemeentelijke taken die bijdragen aan deze visie zijn kerntaken die behouden moeten blijven. Op taken die niet bijdragen aan deze visie, wordt bezuinigd.
Verbindend besturen
Zoals in het coalitieakkoord ‘De verbindende kracht van Coevorden’ is verwoord, wil het college in deze bestuursperiode werken aan een nieuwe verhouding tussen gemeente en inwoners. De gemeente heeft meer een stimulerende, verbindende en faciliterende rol, dan dat ze bepaler is van wat moet gebeuren. De nieuwe verhouding tussen overheid en inwoners komt onder meer tot uiting in het minder garanderen en financieren van maatschappelijke voorzieningen en een groter beroep op de inwoners zelf. De gemeente gaat meer in gesprek met inwoners en ondernemers, waarbij eigen initiatief en de eigen kracht van de samenleving bepalend zal zijn. Het college realiseert zich dat de nieuwe faciliterende rol naar verwachting in de tweede helft van deze bestuursperiode tot uiting zal komen, omdat eerst de financiële situatie stabiel moet zijn. Op de lange termijn ontstaan meer mogelijkheden, ook financieel, onder andere door actief hulp te zoeken bij andere overheden. Deze financiële ruimte wil het college benutten voor een vorm van financiering voor initiatieven uit de samenleving en taken en werkzaamheden die de samenleving van de gemeente overneemt. Dit betekent een daadwerkelijke herverdeling van verantwoordelijkheden en het zorgt ervoor dat inwoners zelf keuzes kunnen maken.
Sport & accommodaties
Het college onderkent een belangrijke maatschappelijke waarde voor sport, maar vindt dit niet langer een kerntaak van de gemeente. Sportsubsidies worden zoveel mogelijk per 1 januari 2015 beëindigd of afgebouwd. Ook het gemeentelijk onderhoud aan sportvoorzieningen en –accommodaties wordt met ingang van 1 januari 2016 beëindigd. Het exploiteren van maatschappelijke accommodaties is evenmin een kerntaak van de gemeente; exploitatiebijdragen worden met ingang van 1 januari 2016 beëindigd.
Kunst & cultuur
Kunst en cultuur leveren een bijdrage aan het vestigingsklimaat in de gemeente en de versterking van de lokale economie. Maar ondersteuning van het muziekonderwijs en de amateurkunstsector past niet langer bij de gekozen lijn om economie, zorg en onderwijs te versterken. De subsidie aan CQ wordt afgebouwd. Daarnaast kiest het college voor het centraliseren van de culturele functies in de stad Coevorden: het Stedelijk Museum Coevorden en theater Hofpoort. De subsidie aan de bibliotheek wordt afgebouwd tot 250.000 euro vanuit het idee dat het bibliotheekwezen ook verder gecentraliseerd kan worden. De overige subsidies worden afgebouwd in vier jaar.
Openbare ruimte
Het totale budget voor wegonderhoud voor 2015 wordt eenmalig bezuinigd, met alleen een klein budget voor calamiteiten en onkruidbestrijding op de verharding. In de jaren 2016 tot en met 2018 wordt slechts de helft van het jaarlijkse onderhoudsbudget ingezet. Ook op het onderhoud van het openbaar groen wordt van 2016 tot en met 2018 bezuinigd. Het college ziet ruimte voor mogelijkheden om hierover met de inwoners in gesprek te gaan over hun eigen inzet bij het onderhoud van hun eigen leefomgeving.
Economie & Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting
in de visie ‘Samen grenzen verleggen’ zijn werkgelegenheid en een goed vestigingsklimaat voor ondernemers als speerpunten benoemd. Dit moet gerealiseerd worden door meer samen te werken met het bedrijfsleven, meer banen te creëren in samenwerking met de buurgemeenten, ontwikkeling van het Duitse grensgebied en het actief gebruiken van Europese structuurfondsen. Omdat de toeristische sector een belangrijke economische motor is voor de gemeente, wordt de subsidie aan ToReCo en het Recreatieschap voorlopig voortgezet. Omdat het college meer van de sector zelf verwacht, wordt bij de begroting na overleg een voorstel geformuleerd over een reële korting op de subsidie. Ontwikkelingssamenwerking en milleniumgemeente zijn geen kerntaken en worden daarom beëindigd. Op het gebied van Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting wordt met ingang van 2015 geen geld meer ingezet voor duurzaamheid en middelen voor archeologie & cultuurhistorie, verkeer en bodem worden tot een minimum verlaagd.
Zorg en Welzijn
Ook zorg is een belangrijke pijler in de kerntaken van de gemeente. Door de decentralisaties van de Participatiewet, Jeugdzorg en AWBZ krijgt de gemeente zeggenschap over bijna het hele sociale domein. Dit maakt het mogelijk om dwarsverbanden te leggen en zaken efficiënter te organiseren, wat ook nodig is omdat het Rijk de gemeente stevig kort op de budgetten hiervoor. Er wordt op het terrein van zorg en welzijn een groter beroep gedaan op de inwoners zelf; mensen zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun leven en hun leefomgeving. Wie steun nodig heeft, zal deze in eerste in zijn eigen sociale omgeving moeten zoeken. De kracht van Coevorden wordt bepaald door de samenwerking tussen inwoners, vrijwilligers, professionals, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en de gemeente. De inzet van welzijnsinstellingen moet meer gericht zijn op sociale ondersteuning van kwetsbare inwoners en het ondersteunen van burgerkracht. Door een grote rol van de samenleving en een efficiëntere manier om zorg te organiseren moet het volgens het college mogelijk zijn om de uitgaven voor de betrokken instellingen in het sociale domein met 25 procent te verminderen. De kleine subsidieregelingen worden afgeschaft, de Doe- Mee-Pas blijft intact.
Onderwijs & jeugd
De rol van de gemeente met betrekking tot onderwijs zal verschuiven: van toezichthouder naar verbinder tussen onderwijsinstellingen en bedrijven. Op het terrein van onderwijs & jeugd wordt bezuinigd op het sporthalvervoer, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang, onderwijshuisvesting en leerlingenvervoer.
Bestuur & organisatie
Ook de gemeentelijke organisatie levert een bijdrage aan de bezuinigingen. Het niet meer uitvoeren van taken leidt op den duur tot minder arbeidsplaatsen, zowel rechtstreeks als in overhead en ondersteunende diensten. Daarnaast krijgt de organisatie een extra bezuiniging opgelegd. In totaal loopt de bezuinigingstaakstelling voor de organisatie op tot ruim 8 % van de loonsom in 2017.
Lastendruk
Naast bezuinigingen op de uitgaven van de gemeente is ook gekeken naar de mogelijkheden tot inkomstenverhoging. Met betrekking tot de inkomstenkant gaat het college ervan uit dat de totale gemeentelijke lastendruk met maximaal 2 procent per jaar boven de inflatie stijgt. Door het dalen van de afvalstoffenheffing per 1 juli 2016 wordt de hierdoor vrijkomende ruimte gebruikt om de onroerende zaakbelasting (OZB) extra te verhogen. Dit is in overeenstemming met het coalitieakkoord.
Daarnaast wil het college per 1 januari 2015 een vermakelijkhedenretributie invoeren. De grotere dagattracties in onze gemeente moeten een financiële bijdrage per bezoeker afdragen. Ook de mogelijkheden voor het heffen van hondenbelasting vanaf 2016 wordt onderzocht.
In gesprek
Het college is zich ervan bewust dat de voorgestelde bezuinigingsmaatregelen verstrekkende gevolgen hebben voor de samenleving. Het betekent een omslag naar een nieuwe verhouding tussen de gemeente en de samenleving. De collegeleden willen hierover in gesprek met de verenigingen en instellingen die het treft, waarbij de nieuwe rol van de gemeente en de eigen kracht van de samenleving centraal staan. De grotere instellingen worden zo snel mogelijk of zijn inmiddels persoonlijk geïnformeerd, de kleinere subsidierelaties hebben bericht via e-mail ontvangen. Ook voor hen staat het college open om in gesprek te gaan.
Het college heeft dinsdag 10 juni de concept-Perspectiefnota vastgesteld. Deze wordt voorgelegd aan de gemeenteraad, die hierover vergadert op 24 juni en op 1 juli een besluit neemt. De definitieve keuzes voor de bezuinigingen voor 2015 worden gemaakt bij de besluitvorming over de begroting 2015, in november van dit jaar.
De complete perspectiefnota is te lezen via deze link.
